De deelnemingsvrijstelling in gevaar bij verkoop van een bedrijf?

Als een deel van de koopsom wordt voldaan in de vorm van een earn-out of rente over de koopsom niet goed wordt omschreven in de koopovereenkomst, kan de deelnemingsvrijstelling gevaar lopen. In dit artikel leggen we uit waarom en hoe dit voorkomen.

De deelnemingsvrijstelling en verkoop bedrijf

De deelnemingsvrijstelling zorgt ervoor dat bij het bepalen van de winst voordelen behaald uit hoofde van een deelneming zijn vrijgesteld en dus niet wordt belast met vennootschapsbelasting. Dit geldt ook voor de opbrengst bij verkoop van de deelneming. De deelnemingsvrijstelling is van toepassing als de verkoper minstens 5% van de aandelen in de dochteronderneming bezit en deze aandelen worden voor zakelijke doeleinden gehouden. Vaak is de verkoper een holdingmaatschappij die de aandelen van haar dochtermaatschappij(en) verkoopt.

Vraag is of rentevergoeding en earn-out bij een verkooptransactie onder de deelnemingsvrijstelling vallen?

Locked Box Compensation: rentevergoeding

Een gangbare methode om de koopprijs af te spreken is de “Locked Box” methode. Bij deze methode is de koopprijs gebaseerd op een balansdatum voorafgaand aan de daadwerkelijke levering van de aandelen, de zogenaamde ‘effectieve datum’.  Het rendement na de effectieve datum is voor rekening van de koper. De financiële cijfers van de onderneming beschouwen we als “vastgezet” , alsof ze in een afgesloten doos (Locked Box) zitten.

Hoewel de prijs bij het tekenen van de koopovereenkomst vaststaat, wordt de daadwerkelijke betaling pas bij de levering van de aandelen gedaan. De verkoper heeft geen recht op de resultaten die de onderneming behaalt tussen de effectieve datum en de leveringsdatum. Echter heeft hij nog wel het risico gelopen over de periode tussen effectieve datum en de levering van de aandelen. Daarom vraagt de verkoper vaak een compensatie hiervoor, de zogenaamde ‘Locked Box Compensation’ (LBC). Dat kan zijn:

1. Een afspraak over de winst ná de effectieve datum;
2. Een vooraf afgesproken vast bedrag, vaak gebaseerd op de gemiddelde verwachte prestaties van de onderneming over deze periode. Dit is dan vaak te beschouwen als onderdeel van een koopprijsaanpassing en niet als een aparte vergoeding;
3. Een rentevergoeding over de uitgestelde koopprijs. Die koopprijs staat immers op effectieve datum al vast, maar wordt pas betaald op de leveringsdatum.

Rentevergoeding onder deelnemingsvrijstelling?

De hierboven genoemde rentebetaling (3) over het verschil tussen de voorlopige closingbetaling en de definitief vastgestelde koopprijs valt in bepaalde situaties niet onder de deelnemingsvrijstelling.

De reden hiervoor is dat de deelnemingsvrijstelling alleen geldt voor voordelen uit een deelneming, zoals dividenden, waardeveranderingen en verkoopwinsten. Dit komt omdat deze rente geen direct voordeel is uit de deelneming zelf, maar eerder een vergoeding voor het nog niet ontvangen deel van de koopprijs gedurende de periode tussen de closing en de definitieve betaling. Het gaat hier om een vergoeding voor het tijdsverloop en niet om een vermogensvoordeel uit de deelneming.

Echter om ervoor te zorgen dat de rentebetaling wel onder de deelnemingsvrijstelling valt, moet in de koopovereenkomst expliciet worden vastgelegd dat deze expliciet onderdeel uitmaakt van de koopprijs en dat de rente rechtstreeks verband houdt met de verkoop van de aandelen. Met andere woorden, de rente moet worden gekwalificeerd als onderdeel van de koopprijs.

Earn-out

Bij de verkoop van een bedrijf kan er sprake zijn van een earn-out. De earn-out is het deel van de koopprijs die afhankelijk is van de toekomstige resultaten van de onderneming. Dit betekent dat de verkoper een extra betaling kan ontvangen, als de onderneming na de verkoop bepaalde financiële doelen behaalt. Een earn-out zorgt ervoor dat koper het risico deelt met verkoper als verwachte resultaten na de transactie niet worden gerealiseerd. En ook dat de verkoper meeprofiteert van toekomstige successen van de onderneming.

Risico’s van rentevergoeding, earn-out en deelnemingsvrijstelling

Zowel de rentevergoeding als de earn-out vallen in bepaalde situaties niet onder de deelnemingsvrijstelling. Het gevolg hiervan kan zijn dat vennootschapsbelasting verschuldigd is over het bedrag van rente of de earn-out, in de meeste gevallen 25,8%.

Als de rentevergoeding wordt gezien als een aparte vergoeding voor een uitgestelde betaling van de koopprijs, kan deze als belastbare rente worden aangemerkt. Maar ook als de earn-out niet duidelijk als onderdeel van de koopprijs wordt gestructureerd of als deze afhankelijk is van persoonlijke prestaties (bijvoorbeeld kostenbesparingen of verbeteringen in operationele efficiëntie, innovatie nieuw product) in plaats van bedrijfsresultaten, kan deze beschouwd worden als een persoonlijke beloning en daardoor als belastbare inkomsten worden gezien.

Laten we een voorbeeld nemen waarin de earn-out €500.000 bedraagt en de vennootschapsbelasting (Vpb) 25,8% is. Dit in de situatie van een verkoper die via zijn personal holding managementactiviteiten verricht in de verkochte (Target)vennootschap. De tabel hieronder toont de netto uitkomst van de earn-out als deze wel of niet onder de deelnemingsvrijstelling valt.

Het kan dus een significant verschil betekenen in belastingdruk als de earn-out wel of niet onder de deelnemingsvrijstelling valt. 

Voorkom belastingheffing door goede vastlegging in koopovereenkomst

Om ervoor te zorgen dat de rentevergoeding en de earn-out onder de deelnemingsvrijstelling vallen, is ons advies de clausules daarover zorgvuldig te formuleren in de koopovereenkomst:

1. Rentevergoeding: Zorg ervoor dat de rentevergoeding duidelijk wordt gepresenteerd als onderdeel van de koopprijs en niet als een aparte vergoeding. Dit kan worden gedaan door de rentevergoeding op te nemen in de berekening van en definitie van de totale koopprijs in de koopovereenkomst.
2. Earn-out: Structureer de earn-out als een voorwaardelijke aanpassing van de koopprijs, gebaseerd op objectieve en meetbare bedrijfsresultaten. Vermijd afhankelijkheid van persoonlijke prestaties of andere niet-bedrijfsgebonden criteria.

Het is dus belangrijk om ervoor te zorgen dat zowel de rentevergoeding als de earn-out duidelijk als onderdeel van de koopprijs worden gestructureerd, om te kunnen profiteren van de fiscale deelnemingsvrijstelling. Daardoor wordt belastingheffing voorkomen en wordt de transactie fiscaal efficiënt uitgevoerd.

Uw M&A Supportteam bij overnametrajecten

Als Aeternus zijn wij de afgelopen achttien jaar nauw betrokken geweest bij honderden overnametrajecten. Wij begrijpen dat elk traject uniek is en met zijn eigen uitdagingen en kansen komt.

Ons doel is om u te voorzien van de inzichten en ondersteuning die nodig zijn om niet alleen de waarde van het bedrijf van uw klant te beoordelen, maar ook om deze te optimaliseren. Met een team van M&A- en RV-professionals staan wij voor u klaar. Heeft u ergens een vraag over of wilt u even sparren, neem dan contact met ons op.