Rondetafel: De uitdaging van verduurzaming in de verpakkingsindustrie
In een wereld die in hoog tempo moet verduurzamen, ligt de verpakkingssector steeds meer onder een vergrootglas. Veel producten hebben immers verpakkingen nodig of is hier toch een oplossing voor. Carlo Caria (Partner) en Joeri Verlinden (Manager Corporate Finance) van Aeternus gingen rond de tafel met vier leiders uit de sector: Dimitri Romeijnders, Lieuwe Kool, Alex Wiersma en René van Rietschoten. Lees hier het hele rapport.
Verduurzaming
Waar iedere bedrijfstak met verduurzaming te maken heeft, ligt de verpakkingsbranche in het bijzonder onder een vergrootglas: te midden van de strijd voor een duurzame wereld is verpakkingsafval uitgegroeid tot een symbool van de oude, vervuilende economie en samenleving.
Lieuwe Kool draait er wat dat betreft niet omheen: ‘Als je heel eerlijk bent, zijn verpakkingen een noodzakelijk kwaad’. Met zijn stelling lijkt Kool de voorvechters van duurzaamheid gelijk te geven, maar er zit ook een andere kant aan: verpakkingen zijn noodzakelijk.
Volgens Alex Wiersma hoeft dat echter helemaal geen probleem te zijn. In tegendeel: ‘Plastic is een van de duurzaamste uitvindingen van de vorige eeuw’. Ter onderbouwing van zijn opvallende statement verwijst hij naar de komkommer: ‘‘Waarom zit daar plastic omheen?!’, vraagt de gemiddelde supermarktbezoeker zich af. Maar wat ze niet weten, is dat als je dat níet doet, de komkommers veel sneller uitdrogen en je 30% kunt weggooien.’
De boodschap is helder: verpakkingen leiden dan wel tot afval, maar voorkomen nog véél meer verspilling en dragen daarmee juist bij aan een duurzamere economie. Bovendien hóéft plastic geen afvalprobleem op leveren, benadrukt hij. ‘Het probleem is niet het gebruik van plastic, het probleem is wat we er als consument daarna mee doen.’
De stellingen bieden een interessant contrast: zijn verpakkingen een noodzakelijk kwaad, of is plastic juist de meest duurzame uitvinding van de 20e eeuw? Maar hoe dan ook wordt van de sector een flinke verduurzamingsslag verwacht. Het succes van deze megaopgave is afhankelijk van tal van onderling samenhangende factoren. In het gesprek komen er drie bovendrijven die sowieso cruciaal zijn: brede samenwerking, kapitaal en wetgeving.
Brede samenwerking
Zoals Kool benadrukt, is ook de consument een belangrijke schakel in een duurzame verpakkingsketen. Ook René van Rietschoten benadrukt dat het cruciaal is om verder te kijken dan alleen de rol van de producenten. ‘De oplossing ligt in de hele keten. Producenten, toeleveranciers, retailers, eindgebruikers, afvalverwerkers en overheden moeten uiteindelijk allemaal samenwerken om tot werkbare duurzame oplossingen te komen’.
Doosopmaat.nl, is een mooi voorbeeld van een geval waarin het belang van de producent, de klant én het milieu goed op elkaar aansluiten. ‘Consumenten ergeren zich aan al die kartonnen verpakkingen die ze binnenkrijgen. Dat delen ze dan weer op social media: ‘Kunnen ze daar niet iets aan doen?’ Dat helpt Doosopmaat natuurlijk enorm in de marketing.’ Iedereen is gebaat bij minder verpakkingsmateriaal. Het scheelt bovendien niet alleen karton en transsportkosten, maar ook vulmateriaal, denk aan de bekende plastic zakjes gevuld met lucht.
Romeijnders merkt op dat veel van de bedrijven die daarmee groot zijn geworden nu juist bezig zijn met dozen op maat. ‘Met het geld dat ze jarenlang hebben verdiend met vulmaterialen, zetten ze nu volop in op automatiseringsoplossingen en machines die de verpakkingen op maat produceren zoals Ranpak en Sealed Air.’
Helaas lijkt dit duurzame businessmodel eerder de uitzondering dan de regel. Vaak sluiten de schakels van de keten niet zo netjes op elkaar aan. ‘Neem bioplastics’, schetst Wiersma. ‘Die kunnen wel biologisch afbreekbaar zijn, maar wat heeft dat voor effect als consumenten ze vervolgens samen met alle andere plastics weggooien?’
Het doet Kool denken aan de berichtgeving in de media over afvalverwerkingsbedrijven die te weinig capaciteit hebben, waardoor na gescheiden inzameling alles toch weer bij elkaar op één hoop wordt gegooid. ‘Dat werkt natuurlijk heel demotiverend – waarom zou ik dan nog scheiden?’
Kapitaal
Misschien wel het grootste obstakel op de weg naar duurzaamheid is kapitaal. Duurzame verpakkingsoplossingen zijn doorgaans duurder, en zeker in deze uitdagende tijden staan niet veel spelers te popelen om dieper in de buidel te tasten.
Voor alle duidelijkheid: bij de verpakkingsbedrijven van de vier tafelgasten worden wel degelijk stappen gezet – zo gebruiken ze steeds meer duurzame materialen op eigen rekening, want in de vraag vanuit klanten blijft de prijs veelal bepalend.
‘De moraal wordt compleet gevoed door de portemonnee’, zoals Kool het verwoordt. Hij haalt een voorbeeld aan van een Urkse visverwerker die een poging deed over te stappen op een duurzamere, maar ook duurdere verpakking – zonder succes. Dus zolang die consument zijn beslissing baseert op de prijs kun je roepen wat je wil, maar dan gaat het gewoon niet gebeuren.’ Want in een sector waar de marges al laag liggen, zoals Wiersma opmerkt, is zelf volledig opdraaien voor de kosten van verduurzaming voor velen geen optie.
Wetgeving
Mede in dat kader hamert Wiersma meermaals op het belang van strengere wetgeving: als je de hele sector dwingt stappen te zetten, behoud je een gelijk speelveld.
Romeijnders ziet wel een risico voor de sector als dergelijke wetgeving alleen in Nederland wordt ingevoerd. ‘Als we hier die trajecten ingaan, heel veel investeren en duurder produceren vanwege duurzaamheid, maar in de rest van Europa doen ze het niet, dan heeft het weinig zin.’
Ook Wiersma erkent dit risico. Hij zou daarom het liefst zien dat de wetgeving op Europees niveau wordt geïntroduceerd. Bovendien denkt hij dat de hele Europese sector daar op de lange termijn van kan profiteren. ‘Het doet even pijn in het transitieproces, maar geeft je als verpakkingsbranche straks een koploperspositie in Europa.’
Manager Corporate Finance Joeri Verlinden beaamt dit vanuit eerdere gesprekken die hij vanuit Aeternus had met de branche: ‘Ook als individueel bedrijf geeft het je een front-runnerspositie in de markt. Vanuit een M&A-perspectief is dat een sterke positie in een volgende consolidatieslag. Consolidatie kan een transitie weer bevorderen.’ Romeijnders wijst erop dat hierbij de ‘onvoorspelbaarheid van de overheid’ wel een factor is om rekening mee te houden. ‘Dat maakt front-runner zijn ook een risico.’
Ook Wiersma erkent dat wetgeving niet zaligmakend is. ‘Uiteindelijk moet duurzaamheid gaan om meer dan alleen de regeltjes volgen. De vraag moet steeds zijn: waar zit nou het daadwerkelijke duurzaamheidseffect?’.
Overnamespecialist met kennis van de verpakkingsbranche
Wilt u meer weten over de mogelijkheden voor uw eigen bedrijf? Neem dan eens vrijblijvend contact met ons op voor een afspraak.
Aeternus is opgericht in 2006 en heeft inmiddels meer dan 1000 klanten begeleid in begeleiding van aan- of verkooptrajecten, bedrijfswaarderingen, het ophalen van bedrijfsfinancieringen en valuemanagement. Met ruim 50 corporate finance-specialisten verdeeld over vestigingen in Amsterdam, Eindhoven en Venlo, kunnen wij u begeleiden bij de overname.
