M&A-activiteit binnen de GGZ-branche

De afgelopen jaren is de vraag naar geestelijke gezondheidszorg gestegen: jongeren ervaren toenemende prestatiedruk en ervaren meer stress, terwijl de groter wordende groep ouderen zich eenzaam voelt. De jaarlijkse kosten binnen de GGZ-branche zijn dan ook met 18% gestegen over de periode 2021-2023. In combinatie met de krapte op de arbeidsmarkt, leidt dit tot grote druk op GGZ-organisaties en personeelsbestanden, om aan deze stijgende vraag te kunnen voldoen. De komende jaren staat de GGZ-branche dan ook een aantal uitdagingen te wachten, zoals het beperken van het relatief hoge ziekteverzuim, het vinden en behouden van voldoende gekwalificeerd personeel, stijgende administratielasten én broodnodige investeringen in digitalisering en IT.

Bovengenoemde ontwikkelingen leiden tot een behoefte aan schaalvergroting, zeker vanuit het perspectief van kleinere partijen. Immers, wervings- en selectiekosten, (IT-) investeringen en bijvoorbeeld de grote behoefte aan de dure flexibele schil ter compensatie van het hoge ziekteverzuim, geeft veel druk op de cashflows. Tussen 2021 en 2023 zijn er dan ook 27 goedkeuringen door de NZa verleend voor concentratiebesluiten.

Recente M&A voorbeelden zijn bijvoorbeeld de overname van Impegno Nederland door Forta, de overname van Co-Eur door Novadic-Kentron en de overname van PHHaastrecht door Yoep. Hieruit blijkt dat de M&A-markt door zowel strategische als financiële partijen bewandeld wordt: Yoep is van Holland Capital. Daarnaast zijn Venturion en Health Investment Partners, via respectievelijk hun deelnemingen Atlas en FamilySupporters, voorbeelden van investeringsmaatschappijen die actief zijn in de GGZ-branche.

Kortom, de M&A beweging zal de komende jaren naar verwachting niet stil komen te vallen.

Overnames door zowel strategische partijen als private equity

Momenteel doen zowel strategische partijen als private equity partijen overnames. Strategische partijen zijn (vaak) al actief in dezelfde markt en/of hetzelfde specialisme, maar kunnen er ook voor kiezen om de huidige dienstverlening (geografisch) uit te breiden en verschillende expertises te combineren. Private Equity partijen willen door middel van een buy-and-build strategie meer bedrijven met dezelfde of aanpalende activiteiten (ook wel add-ons genoemd) aan de groep toevoegen. Nieuwe private equity partijen dienen echter eerst een partij te verwerven (ook wel platform investering genoemd), die doorgaans een substantiële grootte heeft. Voorbeelden van actieve investeringsmaatschappijen zijn Holland Capital (eigenaar van onder andere Yes We Can Clinics en Yoep), Health Investment Partners (eigenaar van Familysupporters) en het internationale Seven2 (eigenaar van Mentaal Beter).

Schaalgrootte als belangrijke (toekomstige) reden voor overnames

Eén van de belangrijkste redenen voor overnames binnen de sector is de zoektocht naar schaalgrootte. Schaalgrootte biedt onder andere de volgende voordelen:

• De juridische structuur (bijvoorbeeld stichtingen in combinatie met een BV structuur);
• Strategische fit;
• (Financiële) omvang en financiële gezondheid;
• Geografische positie;
• Afhankelijkheid en wensen van de (exit-strategie van de) eigenaar;
• Klant- en (mogelijk) leverancierscontracten (lang vs. kort);
• Mogelijkheden voor een buy-and-build strategie.

Waarderingen in de GGZ-branche

Als gevolg van de bovengenoemde marktsentimenten en kansen die schaalvergroting biedt, zien wij dat marktpartijen bereid zijn om marktconforme prijzen te bieden. Ter illustratie: thans gangbare transactie multiples liggen tussen de 4 en 6 keer de (genormaliseerde) EBITDA[1]. Hierbij geldt dat zowel de omvang als ook het specialisme binnen de sector invloed hebben op de waarde. Zo wordt voor grotere ondernemingen meestal een hogere EBITDA-multiple betaald en heeft bijvoorbeeld een relatief laag ziekteverzuim en een sterke IT-basis (mogelijk) een verhogend effect op de multiple. De grootte van het bedrijf heeft invloed, omdat specifieke risico’s voor kleinere partijen meestal groter zijn. Voorbeelden hiervan zijn management en key-personeelsafhankelijkheid of relatief minder sterke (contract)posities ten opzichte van afnemers.

Prijs van de aandelen

De prijs die bij het hanteren van deze multiples ontstaat, is overigens de prijs van de onderneming (de zogenaamde ‘ondernemingswaarde’ of ‘enterprise value’), gebaseerd op het ‘cash and debt free’ principe. Dit leidt als volgt tot de prijs voor de aandelen van de onderneming (de zogenaamde ‘aandelenwaarde’ of ‘equity value’).

Uiteraard is de prijs die in een transactie tot stand komt altijd maatwerk. Zo draagt het verstrekken van een kwalitatieve informatieset in positieve zin bij aan het beeld dat een koper zich probeert te vormen van de onderneming die zij beoogt te acquireren. Minstens zo belangrijk is dat het tegelijkertijd ‘oplijnen’ van meerdere kandidaat-kopers een prijsverhogend effect heeft, door een betere onderhandelingspositie. Ten slotte is een gedegen analyse van de bestendige genormaliseerde EBITDA van cruciaal belang in de onderhandelingen. Immers, kopers besteden veel aandacht aan het analyseren van de kwaliteit en toekomstbestendigheid van de EBITDA in het Due Diligence onderzoek, waarbij zowel positieve als negatieve normalisaties een rol spelen. Een koper selecteert haar overnamekandidaat onder andere op:

• De juridische structuur (bijvoorbeeld stichtingen in combinatie met een BV structuur);
• Strategische fit;
• (Financiële) omvang en financiële gezondheid;
• Geografische positie;
• Afhankelijkheid en wensen van de (exit-strategie van de) eigenaar;
• Klant- en (mogelijk) leverancierscontracten (lang vs. kort);
• Mogelijkheden voor een buy-and-build strategie.

Een aantrekkelijke deal?

In de afweging om te verkopen of te kopen spelen naast zakelijke motieven uiteraard ook persoonlijke overwegingen een rol. Het is te kort door de bocht om te stellen dat de ideale koper degene is die de hoogste prijs betaalt.

Naast inhoudelijke afwegingen (strategische fit) en de prijs, zijn de overige transactievoorwaarden dan ook vaak van groot belang. Zo kan een nabetaling op basis van het behalen van een bepaalde doelstelling (een zogenaamde ‘earn-out’) onderdeel uitmaken van de transactiestructuur. Daarnaast zien we dat een bepaald type koper er waarde aan hecht dat de verkoper nog een aantal jaren meewerkt om de beoogde groei te realiseren. Maar er zijn ook kopers die een korte overdrachtsperiode geen enkel probleem vinden. Een ander belangrijk onderdeel van een deal kan het onroerend goed zijn. Wordt dit mee verkocht of kan de koper het pand voor een aantrekkelijk bedrag en periode huren?

Kortom, veel variabelen om rekening mee te houden in de keuze voor de juiste koper en daarmee in het uitonderhandelen en realiseren van de optimale transactie.

Wel of niet verkopen/kopen?

De M&A-activiteit in de GGZ-branche is in beweging en gezien de toekomstige ontwikkelingen zal dit ook nog blijven. Er is sprake van bereidwillige strategische partijen, en ook (nog toe te treden) investeringsmaatschappijen.

Hoewel de indicatoren vooralsnog goed zijn, kent de ontwikkeling van het overnameklimaat de komende jaren ook een aantal onzekerheden. Zo zal de huidige economische ontwikkeling op termijn mogelijk invloed hebben op bijvoorbeeld overheidsbudgetten, en ook een verscherpte blik op rendementen binnen de sector.

Er zijn daarnaast natuurlijk ook persoonlijke redenen als leeftijd, ambitie en energie om een verkoop of aankoop in te zetten of juist uit te stellen.

De keuze om wel of niet te verkopen en aan wie, zal voor iedereen anders zijn. Dit vergt een daarom een gedegen beoordeling van financiële, fiscale en persoonlijke overwegingen en wensen, iets waar we u graag bij helpen.

[1] EBITDA = Earnings before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization, ofwel het operationele bedrijfsresultaat voor afschrijvingen

Overnamespecialist met kennis van de GGZ-branche

Een bedrijf kopen of uw bedrijf verkopen is een belangrijk en ingrijpend besluit, waar u goed over moet nadenken. Wilt u meer weten over de mogelijkheden voor uw bedrijf? Neem vrijblijvend contact met ons op voor een afspraak.

Aeternus is opgericht in 2006 en heeft inmiddels meer dan 1.500 klanten begeleid, waaronder de waardering en verkoop van GGZ-organisaties. Er werken ruim 55 corporate finance specialisten in drie vestigingen in Amsterdam, Eindhoven en Venlo. Meer weten over wat Aeternus voor u kan betekenen, maak dan een afspraak.