Rentestijging beperkt van invloed op een M&A deal

Rentestijging beperkt van invloed op een M&A deal

Peter SegersPeter Segers op

In de media lezen we de laatste tijd over de stijgende rente. Lenen wordt duurder. En dat heeft impact op de M&A transactie. In dit artikel ontleden we wat de rente werkelijk doet. Het valt namelijk best wel mee, zeker in deze tijd van hoge inflatie. In dit artikel gaan we hier verder op in en onderzoeken we het effect van rente op M&A deals.

Rente en M&A activiteit: logisch verband?

Momenteel is de 3 maands euribor ca. +2,25% en de 5 jaars IRS ca. +3,25%. In de grafieken hieronder zien we het verloop van de 3 maands euribor en 5 jaars IRS over de afgelopen 12 jaar, afgezet tegen de ontwikkeling van M&A activiteit in Europa over deze jaren.

Overzicht ontwikkeling IRS rente en Euribor rente 2010-2022[Bron: CBS en Investing.com]

M&A transacties in Europa[Bron: Statista]

Uit vergelijk tussen de bovenstaande grafieken blijkt dat er nauwelijks een verband bestaat tussen de rente-ontwikkeling en het aantal M&A transacties. De historische lage rente van 1,5% tot 3% heeft in de periode 2011 tot en met 2013 nauwelijks invloed gehad op het aantal transacties; deze blijven op een laag niveau. Zeker speelt hierbij mee dat dit de nadagen waren van de financiële crisis, waarin de economie niet vooruit te branden was. In 2014 nam het aantal transacties fors toe, maar het aantal bleef tot en met 2017 nagenoeg constant, ondanks dat de rente daalde en zelfs negatief werd. Pas vanaf 2018 zagen we het aantal transacties fors stijgen. Maar de rente daalt dan nog slechts marginaal ten opzichte van de periode 2014-2017. Primaire driver voor M&A activiteit is niet de rente, maar het economisch perspectief.

In onderstaande grafiek geven we de ontwikkeling van de reële rente weer, afgezet tegen de economische conjunctuur.

de ontwikkeling van de reële rente afgezet tegen de economische conjunctuur

Uit de grafiek blijkt er weinig causaliteit bestaat tussen de reële rente en de conjunctuurcyclus. Ook kunnen we constateren dat ondanks de historisch lage rente in 2015, het toch nog enkele jaren duurde voordat de economie omhoog krabbelde. In de Corona jaren 2020 en 2021 zagen we de extreme terugval in de economie en de sterke opleving, terwijl de rente zich er nauwelijks iets van aantrok. En in 2022 hebben we te maken met een redelijke economische vooruitgang bij een extreem lage rente.

Hogere rentes ook het gevolg van hogere marges bij geldverstrekkers.

Banken zetten op de Euribor rente gemiddeld 2,5-4% bovenop voor de berekening van het klanttarief in een MKB M&A Deal. Daarmee komt de rente toch al gauw op zo’n 6% a 7%. Een jaar geleden was dit nog rond de 3-4%.
Bij de zogenaamde debt funds, waar steeds vaker private equity bedrijven geld lenen, zit de rente toch al gauw op zo’n 8-9%. Hiervoor krijgen ze wel meer flexibiliteit in de aflossing door een lage aflossing in de eerste jaren of zelf geen aflossing gedurende een looptijd van 5-7 jaar.

M&A en hogere rente: hoe moet ik hier tegenaan kijken?

  1. De impact van inflatie: de reële rente is lager dan ooit
    Door de hoge inflatie is de huidige reële rente lager dan op het laagterecord van -3,4% in augustus 2019. Maar toen was de inflatie (CPI) nog 2,8% en in 2022 was deze 10%.
  2. De hogere rente is aftrekbaar voor de VpB
    Als we uitgaan van een tarief voor de vennootschapsbelasting van 25%, wordt elke rentestijging maar voor 75% gevoeld. De impact van een rentestijging wordt dus door de belastingdienst gedempt en de impact van de rentestijging op de cashflow wordt hierdoor beperkt.
  3. De waarde van de schuld neemt af
    De extreem hoge inflatie zorgt ervoor dat de schuld uiteindelijk minder waard wordt, en dat is dan een mooi tegeneffect op de hogere rente.
  4. Bancaire rente is nog altijd goedkoper dan welke andere financieringsvorm
    Waar banken 4-7% vragen, gaan investeerders minimaal uit van het dubbele. Achtergestelde leningen kosten al gauw 8-10% of meer.

Wat is het effect van 1% rentestijging in een M&A Deal?

Om het concreter te maken: wat is het effect is van een stijgende rente in een overnamedeal?
Het volgende voorbeeld maakt dit duidelijk. Private equity bedrijf ATMM (Always Too Much Money) koopt een bedrijf voor €10 miljoen met een EBITDA van €2 mln, dus een EBITDA multiple van 5. ATMM financiert €5 mln bij een bank en stopt er zelf samen met de verkopende eigenaar €5 mln eigen vermogen in. De rente stijgt met 1%. Het effect hiervan is zoals weergegeven in de onderstaande tabel beperkt tot 2,5% van de EBITDA.

Natuurlijk is het zo dat een deel van de EBITDA wordt gebruikt voor aflossingen en rente. Dan ziet de situatie er als volgt uit:

Hierbij is nog geen rekening gehouden met het effect van belastingaftrek voor de vennootschapsbelasting, maar ook niet met investeringen in vaste activa.
Aan de basis van een hogere rente ligt vaak ook een hogere inflatie. Dat is nu ook het geval. De inflatie zorgt ook weer voor prijsverhogingen en loonstijgingen, en ook stijgingen van andere kosten.
Stel nu eens dat de 1% hogere rente het gevolg is van 1% inflatie en dat deze 1% wordt doorbelast aan de klanten en we ook 1% hogere personeelskosten hebben en de inkoopkosten en overige kosten ook met 1% stijgen. Wat is dan het effect in de resultatenrekening?

Door de prijsontwikkeling stijgt de EBITDA van 2.000 naar 2.020. Hiermee wordt het effect van de 1% rentestijging (€50k) in 2023 voor bijna de helft goedgemaakt.

Negatief is het cash out effect van de rente

Is er dan niks onwenselijks aan de hoge rente? Jawel. Ondanks dat we hierboven het effect van de rente relativeren, is het natuurlijk wel zo dat € 50.000 hebben of niet hebben natuurlijk we een verschil maakt in de cashpositie. Op een gemiddelde looptijd van een overnamefinanciering van 5 jaar is dat €250.000 bruto. Netto na vennootschapsbelasting is dat €187.500. En die had je als ondernemer natuurlijk liever geïnvesteerd in het bedrijf of als dividend uitgekeerd.

Samenvattend

De huidige hogere rente gaat gepaard met inflatie. Het effect van een hogere rente wordt gedempt door de doorberekening van inflatie in de exploitatie. Bovendien wordt de schuld bij inflatie minder waard. Daarnaast is de hogere rente aftrekbaar voor de vennootschapsbelasting. En is 7% rente nog altijd lager dan het rendement dat een investeerder in aandelen wil realiseren.
Natuurlijk kan de impact per casus verschillen. Maar de eendimensionale redenering dat rentestijgingen een negatieve impact hebben op een M&A deal heeft meer te maken met barpraat dan met een feitelijke analyse.

Whitepaper: Uw bedrijf nu niet verkopen?

Meer lezen over het verkopen van een bedrijf in de economisch onzekere tijden van nu? In onze whitepaper ‘Uw bedrijf nu niet verkopen?‘ gaan we dieper in op enkele trends en leest u waarom dé economie niet bestaat. 

New call-to-action

Gerelateerde artikelen

Weten wat wij voor u kunnen betekenen?

Vraag hier een (online) gesprek aan met een ervaren bedrijfsovername adviseur.

Aeternus houdt met haviksoog de ondernemer in het oog van een afstand