Kennisartikel
16-12-2019

Van Machines verkopen naar MAAS en PAAS

Stormachtig veranderen in machinebouw:
Wat zijn belangrijke valuedrivers?

De vierde industriële revolutie die zich momenteel voltrekt, kenmerkt zich door een combinatie van technologische ontwikkelingen zoals IoT, AI, Machine learning en big data analyse. Zij zullen de afzetmarkt en het verdienmodel voor machinebouwers ingrijpend veranderen. Dat vraagt van machineproducenten om een heroriëntatie op hun marktpositie en strategische keuzes. Om de optimale strategische koers te bepalen, is inzicht in de belangrijkste waardedrivers in de machinebouwindustrie belangrijk. Gebaseerd op onze ervaringen in de praktijk hebben we deze in dit artikel voor u op een rij gezet.

Predictive Maintenance: continue op zoek naar productiviteitsverbetering

De kosten van “downtime” van een machine (het niet operationeel zijn omdat machines kapotgaan of apparatuur hapert), zijn voor de klanten van machinebouwers enorm belangrijk. Uit diverse onderzoeken *1 blijkt dat door het inzetten van datagedreven onderhoudsmonitoring “Predictive Maintenance” tot wel 20% winst geboekt kan worden op het gebied van beschikbaarheid en verbetering van de machine-uptime en levensduur van de machine. Daarnaast kan de productiviteit gemiddeld met 25% worden verhoogd en nemen machinestoringen met gemiddeld 70% af. Voor de klanten van machinebouwers betekent dat een daling van (onderhouds)kosten van 10 % tot 25%. Deze onderzoeksresultaten tonen aan dat het voor machinebouwers sterk loont om in Predictive Maintenance te investeren.

Innovatieve Technologische kennis

Om gebruik te maken van (Cloud-)technologieën (sensortechnologie, data-analyse, -opslag en -beveiliging) en deze onderdeel te maken van het businessmodel, moeten machinebouwers samenwerken met IT- bedrijven of IT specialisten in huis halen. Daardoor kan op elk gewenst moment, real time, veilig en op afstand inzicht worden verkregen in de technische data van de machine. Door het inzetten van data-analyse-tools kan nauwkeuriger worden voorspeld wanneer onderhoud aan de machines moet worden uitgevoerd. Machinebouwers kunnen deze data, voor zover beschikbaar in combinatie met historische onderhoudsdata en faaldata, gebruiken om hun machines verder te verbeteren met als ultiem doel dat de machines zelflerend worden en zich zelfstandig verbeteren.

Gevolgen nieuwe technologie voor bedrijfswaarde

Als de hier bedoelde technologieën eigendom zijn van het bedrijf verhoogt dit de de waarde van het bedrijf. Een langdurige licentieovereenkomst kan hier ook eigendom bieden en hetzelfde effect hebben. Wel moet men er beducht op zijn dat de belangrijkste valuedriver in dit kader is, dat het bedrijf zelf in staat is de technische datasets op de juiste wijze te combineren met de bedrijfseigen kennis van de machine.

Hooggeschoold technisch / IT-personeel

Naast het toenemend belang van technisch hooggekwalificeerd personeel (bijv. ingenieurs) voor de bouw en onderhoud van “smart” machines is er, zoals de hiervoor toegelichte waardedrivers impliceren, een stijgende behoefte aan IT-specialisten en data-specialisten. De huidige en naar verwachting voorlopig nog aanhoudende schaarste op de arbeidsmarkt van dergelijk hooggeschoold technisch / IT-personeel maakt de toegang tot dergelijk medewerkers c.q. een samenwerkingspartner op dat vlak, tot een key valuedriver voor machinebouwers.

Gevolgen personeelskrapte voor bedrijfswaarde

Door nieuwe, doorslaggevende of onderscheidende technologieën zelf te ontwikkelen, kan het bedrijf afhankelijk worden van een beperkt aantal medewerkers. Door schaalgrootte te creëren is deze technische kennis minder mensafhankelijk te maken. Bovendien kan schaalgrootte noodzakelijk zijn op grond van de uit concurrentieoverwegingen gewenste snelheid van ontwikkelen. Ter verlaging van het risico neemt de relevantie van concurrentiebedingen voor deze betrokken medewerkers toe.

Nieuwe businesmodellen: Maintenance-as-a Service (MAAS) of Product-as-a-Service (PAAS)

Door de hiervoor genoemde ontwikkelingen ontstaan nieuwe businessmodellen die een hoog waardecreatie-potentieel hebben. In deze businessmodellen worden machines niet meer verkocht tegen een vaste prijs (voor eigendom ervan) maar wordt bijvoorbeeld betaald voor gebruik / ontzorging (“servitization’) of vindt afrekening plaats op basis van productiviteit (output die er in een bepaalde tijd mee gerealiseerd kan worden). Deze businessmodellen zijn dus gebaseerd op performance-based contracten in plaats van reguliere onderhoudscontracten. Door als serviceprovider te gaan fungeren, neemt de machinebouwer de verantwoordelijkheid voor het productiemiddel op zich. Hij zorgt ervoor dat de gebruiker, tegen betaling van een variabele vergoeding, de beschikking heeft over een optimaal presterende machine. Doordat met de machine een bovengemiddelde productkwaliteit en output gerealiseerd kan worden, genereert de machinebouwer additionele c.q. hogere inkomsten en creëert hij (meer)waarde.

Door gebruik te maken van 3-D printing wordt het ook interessant om op kleinere schaal machineonderdelen te produceren, waar en wanneer de gebruiker deze nodig heeft. Machinebouwers verkopen dan 3D-specificaties waarop digitale toegangsrechten van toepassing zijn, waarmee afnemers c.q. onderhoudsmonteurs licenties kunnen kopen om machine-onderdelen te printen in een online omgeving. Ook technologische innovaties op het gebied van robotica maken het in toenemende mate mogelijk om maatwerk te leveren tegen de prijs van een massaproduct.

Gevolgen nieuwe businessmodellen voor bedrijfswaarde

Nieuwe businessmodellen als MAAS en PAAS zijn aantrekkelijk bij kwalitatief uitstekende machines met minimale storingen en lage downtime. Ten opzichte van het conventionele businessmodel van verkoop van een machine zijn deze businessmodellen beter schaalbaar en vereisen ze substantieel lagere (personeels)kosten en infrastructuur, bij eenzelfde of zelfs beter en sneller dienstverleningsniveau. Het leidt voor machinebouwers tot fors hogere investeringen, die wijzen op een beweging naar meer schaalgrootte.

Conclusie

De ontwikkelingen op het gebied van data-analyse gaan razendsnel en zullen naar verwachting de markt en businessmodellen voor machinebouwers ingrijpend en in rap tempo veranderen. Om een goede marktpositie te behouden of verwerven, kunnen machinebouwers in dat kader niet snel genoeg beginnen met het in kaart brengen van (de gevolgen voor) hun specifieke “waardepropositie” en eventueel hieruit voortvloeiende (strategische) acties om waardegroei te realiseren.

Hierbij is het van belang het businessmodel zodanig te wijzigen dat ook de waarde van het bedijf hierdoor stijgt. Het zelf behouden en bewaken van de kerntechnologie, zorgen dat je niet afhankelijk bent van enkele medewerkers en voldoende financieringscapaciteit voor de omschakeling naar MAAS of PAAS, zijn enkele belangrijke aandachtspunten. De bovenstaande ontwikkelingen wijzen op een noodzaak tot schaalvergroting, waardoor verwacht mag worden dat fusies en overnames onder de machinebouwers in de komende jaren zich regelmatig zullen voordoen.

Meer weten over Industry 4.0 en de invloed hiervan op de M&A-markt? Lees dan via onderstaande button het kennisartikel.

Gerelateerde artikelen

Recente deals in deze branche

Toon meer deals

Weten wat wij voor u kunnen betekenen?

Vraag hier een (online) gesprek aan met een ervaren bedrijfsovername adviseur.

Aeternus houdt met haviksoog de ondernemer in het oog van een afstand