Impact duurzaamheid op M&A in Maakindustrie

Verduurzaming verhoogt bedrijfswaarde en overnameprijzen in de maakindustrie

De maakindustrie is een van de sterkste motoren van de Nederlandse economie en een sector waarin consolidatie steeds verder doorzet, zo constateerde Aeternus in een artikel begin 2023. Ook bedrijven in de maakindustrie zullen hun impact op het milieu moeten verkleinen. Dit zal ook een toenemende rol gaan spelen in M&A transacties. In dit artikel gaan wij hier verder op in en onderzoeken wij het effect van duurzame bedrijfsprocessen op M&A deals in de maakindustrie.

Roep om verduurzaming in de maakindustrie

De maakindustrie speelt een essentiële rol in de Nederlandse economie. Meer dan een miljoen mensen werken in de maakindustrie, een van de grootste Nederlandse exportsectoren. Tegelijkertijd spelen er bij de maakindustrie allerlei uitdagingen op milieugebied. Belangrijke thema’s hierin zijn energieverbruik, CO₂– uitstoot,  het gebruik van niet duurzame grondstoffen, verpakkingen, en hoe om te gaan met afvalstoffen. Bedrijven zetten in toenemende mate in op het recyclen van grondstoffen en verpakkingen en zoeken naar duurzamere alternatieven voor hun grondstoffen. Bedrijven in de metaalindustrie vangen aluminium spanen op en laten deze omsmelten. Cementproducenten vervangen kalksteen en klinker door teruggewonnen vliegassen en hoogovenslak. Uiteraard maken ook veel bedrijven gebruik van groene stroom opgewekt uit hernieuwbare energie en uit eigen elektriciteitsproductie via bijvoorbeeld zonnepanelen.

Duurzaamheid en circulariteit in de maakindustrie zijn dus steeds belangrijker. Effectief betekent dit dat bedrijven hun uitstoot van broeikasgassen moeten verminderen en het afval moeten verlagen. De doelstelling van het kabinet is dat de Nederlandse industrie in 2030 jaarlijks minimaal 20 megaton minder CO₂ uitstoot en minstens voor 50% circulaire grondstoffen gebruikt in het productieproces. Bovendien pleiten toezichthouders voor het verhogen van de CO₂-belastingen.

Bedrijven in de maakindustrie zullen hun eigen processen en die van de hele productieketen hierop moeten aanpassen. Hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne- en windenergie, in plaats van fossiele brandstoffen. Het gebruik van efficiëntere productiemethoden om afval en vervuiling te verlagen. Door grondstoffen door circulaire alternatieven te vervangen, kunnen bedrijven hun leveringszekerheid vergroten en onnodige kostenstijgingen voorkomen. Ambitieuze maakbedrijven ontwikkelen nieuwe, duurzame producten om een concurrentievoordeel te creëren.

Tot voor kort werd de weg naar verduurzaming door veel maakbedrijven als een grote en kostbare stap gezien. Doordat de voordelen van verduurzaming (bijvoorbeeld een betere terugverdientijd van investeringen) steeds beter in kaart kunnen worden gebracht, zetten maakbedrijven ook steeds vaker stappen richting verduurzaming. Bedrijven stellen bijvoorbeeld een plan op met de stappen die moeten worden ondernomen om de CO₂-uitstoot te verlagen en zetten in op het behalen van certificaten om hun duurzaamheidsniveau kenbaar te maken.

Zowel defensief als offensief

De zoektocht naar duurzame productie is momenteel gaande. Het borrelt dus in de industrie van initiatieven. Voor de meeste industrieën is het implementeren van duurzamere productietechnologie nog in ontwikkeling. In sommige gevallen zet het bestaande businessmodellen op zijn kop. Tegelijkertijd ontstaan er nieuwe businessmodellen die nog bewezen moeten worden.

In sommige industrieën is er tijd om duurzaamheid rustig te implementeren, maar sommige bedrijfstakken wordt ‘het mes op de keel gezet’ door externe factoren of wetgeving. Met name de EU werkt met spoed aan het invoeren van duurzame regelgeving. In de nabije toekomst zullen bedrijven worden verplicht om productieprocessen te verduurzamen en zuiniger om te gaan met grond- en hulpstoffen. Daarnaast zal er een koolstofheffing worden ingevoerd om maakbedrijven aan te sporen hun CO₂-uitstoot te verlagen.

Het streven naar een meer duurzame productie kan een defensieve of een offensieve reden hebben. Het aanpassen naar een duurzame verpakking of het omschakelen van gas naar elektrische ovens is in de meeste gevallen een defensieve actie die niet direct leidt tot een concurrentieel voordeel. Het ontwikkelen van een product met duurzame grondstoffen en een nieuwe, eigen productietechnologie heeft een offensief karakter en kan leiden tot een sterk concurrentieel voordeel.

Leidt verduurzaming tot een hogere bedrijfswaarde?

Door te investeren in verduurzaming streven bedrijven in de maakindustrie naar een concurrentievoordeel. Vanuit bedrijfswaarde geredeneerd moet dit leiden tot een economisch voordeel. Het mag duidelijk zijn dat het economisch voordeel stijgt naarmate het concurrentiële voordeel hoger is. Het vervangen van cement door een duurzame oplossing die wellicht is gebaseerd op een of meerdere patenten zal een enorme impact hebben.

Verduurzaming kan leiden tot een hogere winst of een lager bedrijfsrisico. Wij hebben enkele voordelen hieronder op een rijtje gezet, in volgorde van offensief naar defensief.

Verduurzaming als concurrentievoordeel – Bedrijven die in staat zijn om duurzame producten te leveren en/of volledig duurzame materialen te gebruiken zijn beter gepositioneerd in de markt. Dit concurrentievoordeel kan resulteren in een hoger verkoopvolume, hogere prijzen en/of hogere groei. Hiermee zorgt de verduurzaming van het bedrijf voor waardecreatie. Zo heeft Schoeller Allibert gepatenteerde pallets ontwikkeld die repareerbaar en volledig recyclebaar zijn, waardoor ze een levensduur van minstens tien jaar hebben. De langere levensduur leidt tot hogere omzet per pallet.

Stijgende productiviteit en dalende kosten door duurzame machines – De maakindustrie is een zeer kapitaalintensieve sector. Wanneer een bedrijf investeert in nieuwe, duurzame machines, dan zal dit leiden tot een lager energieverbruik, minder uitval en afval of lager verbruik van grondstoffen. Hierdoor daalt, zonder een echt concurrentievoordeel te hoeven behalen, uiteindelijk wel de kostprijs en verbetert de cashflow. Lely voorziet haar melkrobots met sensoren die kunnen leiden tot een beter preventive maintenance beleid. Boeren die investeren in deze robots kunnen zodoende de totale onderhoudskosten van de machines verlagen en de levensduur verlengen.

Bedrijfsrisico’s verlagen – Door te investeren in verduurzaming kunnen maakbedrijven hun bedrijfsrisico’s beperken. Door het adapteren van de trend van verduurzaming in de bedrijfsvoering stel je het bestaansrecht van het bedrijf veilig en verlaag je het risico om klanten en markten te verliezen. Het meer defensieve karakter. Zo zullen metaalbedrijven die aluminium in hun productieproces verwerken moeten aantonen dat hun producten enkel uit gerecycled aluminium of andere circulaire alternatieven bestaan om een energie neutrale productie te realiseren.

Onderzoek wijst uit dat de hogere bedrijfswaarde van duurzame bedrijven zich ook vertaalt naar een hogere EBITDA-multiple* bij M&A-transacties van duurzame bedrijven gedurende de afgelopen jaren. De oorzaak van de hogere EBITDA-multiple is vaak tweeledig:

1. Bedrijven betalen een ‘strategische premie’ voor duurzame bedrijven omdat deze acquisities de marktpositie en reputatie van de koper versterken. Deze overweging is prominenter als de koper zelf achterblijft op het gebied van duurzaamheid. Het acquireren van duurzame bedrijven wordt dus door grote strategische partijen en private equity platformen gezien als een ‘eenvoudige’ manier om duurzamer te worden.
2. Duurzame bedrijven kunnen rekenen op een grotere interesse op de overnamemarkt. De competitieve druk die hierdoor ontstaat tussen de potentiële kopers drijft de ‘multiple’ verder de hoogte in.

Kortom, offensieve verduurzaming kan leiden tot een hogere bedrijfswaarde en uiteindelijk dus ook hogere overnameprijzen. Per branche is dit natuurlijk verschillend en niet elke vorm van verduurzaming leidt tot een hogere bedrijfswaardering. De meer defensieve maatregelen geven maakbedrijven in de toekomst de ‘license to operate’ maar verhogen niet de bedrijfswaarde.

*Bij bedrijfsovernames wordt de prijs van een bedrijf meestal uitgedrukt in zogenaamde ‘multiples’, bijvoorbeeld de prijs van een bedrijf is 6 keer EBITDA. Dan is 6 de multiple. Multiples reflecteren de prijzen die betaald worden voor bedrijven binnen een bepaalde branche.

Wat betekent dit voor een M&A transactie?

Het vroegtijdig in gang zetten van de duurzaamheidstransitie zal niet onopgemerkt voorbijgaan aan potentiële kopers en investeerders. Wij bekijken de gevolgen voor een M&A transactie vanuit twee perspectieven. Vanuit het perspectief van een potentiële koper, zowel Private Equity (PE) als ook een strategische koper, en vanuit het perspectief van een financier, zoals de bank voor een overnamelening.

Private Equity – Private Equity neemt duurzaamheid in toenemende mate mee in de evaluatie van hun deelnemingen en bij het nemen van investeringsbeslissingen. Waar eerst compliance de primaire motivatie hiervoor was, staat waardecreatie steeds meer centraal. In de acquisitiefase beoordeelt PE steeds vaker de risico’s en kansen omtrent duurzaamheid. Private Equity investeert nagenoeg niet meer zonder een goede roadmap voor duurzaamheid, waarin het bestaande beleid en impact op het verdienmodel over de lange termijn in kaart wordt gebracht.

De meest duidelijke invloed zie je bij bedrijven die sterk aan duurzaamheid bijdragen, zoals bedrijven die actief zijn op het gebied van hernieuwbare energie. De EBITDA-multiple is daar de afgelopen drie jaar zichtbaar gestegen. Maar ook bij andere industrieën zien we een duidelijke invloed op waarde.

Dit wordt onder meer gedaan om de financierbaarheid van een acquisitie in kaart te brengen. PE is zich er namelijk van bewust dat banken in toenemende mate rekening houden met duurzaamheid bij het financieren van bedrijven en transacties. PE krijgt zodoende steeds vaker te maken met opslagen op financieringen waar duurzaamheid niet op orde is of kortingen wanneer er wel aandacht aan is besteed. Mede hierdoor stijgt de bereidheid onder PE om een premium te betalen voor bedrijven waar duurzaamheid een vast onderdeel is van strategie en processen of juist minder te betalen voor bedrijven die hier te weinig aandacht aan besteden. Tot slot zal duurzaamheid een vast onderdeel worden van due diligence onderzoeken / boekenonderzoeken. Aangezien Private Equity een belangrijke rol heeft in de overnamemarkt van de maakindustrie is het voor bedrijven dus zaak om op tijd te anticiperen op duurzaamheidvraagstukken. Hierdoor kunnen maakbedrijven met zicht op een M&A transactie kansen benutten en potentiële risico’s beperken.

Strategische kopers – Voor de maakindustrie is duurzaamheid een van de topprioriteiten gezien de toenemende druk van overheden, investeerders en klanten om te verduurzamen. Zo is het tegenwoordig gesprek van de dag op beurzen zoals de EMO Hannover, een toonaangevende beurs voor de maakindustrie. De maakindustrie staat er echter niet alleen voor. Samenwerkingsverbanden van het bedrijfsleven, de overheid en kennisinstellingen, zoals het Uitvoeringsprogramma Circulaire Maakindustrie, jagen het delen van kennis aan. Bovendien maakt de Nederlandse overheid geld vrij om te investeren in de verduurzaming van de industrie.

We zien de grotere spelers in de toeleveringswereld acquisities doen om te groeien. Duurzaamheid is hierbij ook een belangrijk thema. Voor bedrijven die gaan verkopen is het daarom belangrijk om te zorgen voor een optimalisatie van de duurzaamheidsstrategie. Voor strategische kopers zijn bedrijven aantrekkelijker als ze dit al goed geregeld hebben. Energiebesparing, isolatie,  het gebruik van duurzame materialen, lager afval en duurzame verpakkingen zijn daarbij belangrijke thema’s. Los van het effect op toekomstige verdiencapaciteit of lager risico, is het voordeel voor een strategische koper dat het targetbedrijf al gewend is om zo te werken en het beleid direct na de overname niet veel hoeft te veranderen.

Financiële instellingen – Bij M&A transacties wordt er regelmatig gebruik gemaakt van bankfinanciering om de overname te financieren. Bij duurzame ondernemingen zullen banken een grotere investeringsbereidheid hebben. De betere financiële resultaten en lagere bedrijfsrisico’s geven banken comfort om hogere leningen te verstrekken tegen lagere rentes. Banken zullen de klimaatrisico’s namelijk in toenemende mate meenemen in hun kredietrisicomodellen en de focus op duurzame investeringen leggen. Dit wordt deels gestimuleerd en/of verplicht door overheden en toezichthouders. Kortom, duurzamere maakbedrijven zorgen door hun toekomstbestendigheid voor een betere financierbaarheid van een overnametransactie.

Samenvattend

De roep om duurzaamheid in de maakindustrie zal naar verwachting de komende jaren alleen maar sterker worden. Hier liggen ook kansen voor bedrijven die vroegtijdig inzetten op verduurzaming omdat deze bedrijven vaak betere financiële resultaten behalen dan bedrijven die dat niet doen. Dit zal wederom leiden tot een hogere aandeelhouderswaarde en maakt duurzame bedrijven in de maakindustrie aantrekkelijk voor potentiële kopers. Zowel Private Equity als strategische kopers leggen namelijk steeds vaker de nadruk op duurzaamheid. Dit kan leiden tot hogere overnameprijzen (multiples) en betere verkoopcondities.